Grensoverschrijdend gedrag is elke vorm van handelen en/of nalaten dat als doel en/of gevolg heeft dat de waardigheid en/of veiligheid van één of meerdere personen wordt aangetast.

We spreken van grensoverschrijdend gedrag wanneer een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende, sociaal onveilige of kwetsende situatie wordt gecreëerd. De ervaring van de sporter is daarbij leidend. Dit wil zeggen: wat grensoverschrijdend gedrag is, bepaal jij zelf. Jij bepaalt wanneer bepaald gedrag een grens overgaat.

Voorbeelden van grensoverschrijdend gedrag zijn: pesten, discriminatie, seksuele intimidatie, bedreiging, belediging en mishandeling.

Is er bij jou op de vereniging iets vervelends gebeurd, of iets wat niet hoort? Dan kan je hier altijd met iemand over praten. Niet alleen voor jezelf, maar ook om te voorkomen dat zoiets mogelijk nog een keer gebeurt. Hieronder vind je opties om hierover in gesprek te gaan en hoe je melding kunt maken. Kies de optie die voor jou het prettigst en meest passend is. Elke optie is goed, omdat al deze partijen een netwerk hebben opgezet om optimale ondersteuning te bieden en zo nodig door te verwijzen.

Bij de vereniging
Als grensoverschrijdend gedrag heeft plaatsgevonden binnen de vereniging, probeer het dan altijd in eerste instantie hier op te lossen. Spreek elkaar eens rustig aan over het gedrag. Als je er niet uitkomt kan je altijd de vertrouwenscontactpersoon of anders het bestuur van je vereniging inschakelen. Bij de VCP van de vereniging kan je vertrouwelijk in gesprek, bij het bestuur kan je melding doen zodat zij daar opvolging aan kunnen geven.

Kijk op de website van jouw vereniging wie dit zijn en neem contact met ze op.

Bij het NHV
Het NHV heeft een meldpunt Veilige Sport voor haar leden. Sporter, trainers, bestuurder, ouders en vrijwilligers kunnen een melding doen het meldpunt. Bij het meldpunt kun je melding doen van  bijvoorbeeld grensoverschrijdend gedrag, seksuele intimidatie, fysiek of verbaal geweld, dopingovertredingen of matchfixing.

Centrum Veilige Sport Nederland
Je kunt ook terecht bij het landelijk meldpunt: Centrum Veilige Sport Nederland.

Het Centrum Veilige Sport Nederland is telefonisch te bereiken via 0900 – 202 55 90 (dit nummer is op werkdagen bereikbaar van 8:30 – 17:00 uur). Of stuur een e-mail naar: info@cvsn.nl

Anonieme meldingen zijn mogelijk, maar vanwege de anonimiteit ook erg moeilijk op te volgen. Anoniem melden kan via SPEAKUP.

Meldplicht- en meldverantwoordelijkheid bij vermoedens seksuele intimidatie en misbruik
Als bestuurder of begeleider van een sportvereniging moet je een melding maken als je seksuele intimidatie vermoedt. Je bent verplicht dit te melden bij ons of het Centrum Veilige Sport.

‘Gewone leden’ hebben een meldverantwoordelijkheid bij hun bestuur. Het doel is dat we als sport niet wegkijken, het incident serieus nemen en altijd opvolging geven aan een vermoeden of een melding.

Bestuurders kunnen zich bij het NHV melden via meldpunt Veilige sport NHV

Plezier in de sport is de basis voor een leven lang handballen. Het NHV heeft de ambitie dat overal met plezier, veilig, eerlijk en zorgeloos gesport kan worden. Dit vraagt aandacht van iedereen (bestuurders, trainers, begeleiders en ouders). Daarom hebben wij verschillende onderwerpen die we willen uitlichten in video’s. Deze onderwerpen gaan van positief coachen tot grensoverschrijdend gedrag. Allemaal met het doel om een nog Positievere Sportcultuur te creëren.

Deze video staat in het teken van de scheidsrechters! Zonder scheidsrechters, geen handbal. Onze scheidsrechters zetten zich vrijwillig in voor de sport en zorgen ervoor dat de wedstrijden gespeeld kunnen worden. Toch maken wij het met zijn allen niet altijd even makkelijk voor de scheidsrechters.

Het derde onderwerp dat wij uitlichten is gericht op coachen! Als coach heb jij een belangrijke rol binnen het team. Jij hebt de leiding en de spelers luisteren naar jouw aanwijzingen en aansturing. Hierdoor heb jij een grote invloed op het gedrag van jouw team, zowel op het veld als daarbuiten. Als coach heb jij dus een belangrijke voorbeeldfunctie!

Het tweede onderwerp dat wij uitlichten zijn onze vrijwilligers! Je bent je er misschien niet van bewust maar onze sport bestaat uit veel meer dan alleen de spelers en wat er op het veld gebeurt. We spelen op mooie velden, hebben goed materiaal en fijne faciliteiten.

Iedereen in de sport is altijd heel fanatiek en enthousiast, zowel op het veld als daarbuiten. Dat maakt de sport juist zo leuk. Maar in the heat of the moment doen en zeggen we wel eens dingen die voor anderen vervelend kunnen zijn. Dit soort opmerkingen horen niet thuis in de sport, sportplezier maken we samen!

Het kan gebeuren dat je in een vervelende situatie terechtkomt. Tijdens de wedstrijd, bij de vereniging of in het bestuur. Het is heel goed dat je daar wat zegt! Je kan ook altijd terecht bij de vertrouwenscontactpersoon. Weet wat er speelt binnen jouw vereniging!

Pesten betreft alle vormen van intimiderend gedrag met een structureel/herhalend karakter. Daarbij proberen één of meerdere personen een ander fysiek, verbaal of psychologisch schade toe te brengen, waarbij de andere persoon zich niet kan verdedigen tegen dit gedrag. Een relatief nieuwe manier van pesten is het digitaal pesten.

Pesten, discriminatie en/of belediging wordt bedreigen wanneer de andere persoon er bang van wordt en het een gevoel van onveiligheid veroorzaakt. In tegenstelling tot pesten is bedreiging wél strafbaar voor de wet. Aan bedreiging hoeft niet altijd stelselmatig pesten, discriminatie of belediging vooraf te gaan.

Wanneer er op jouw vereniging mogelijk sprake is van een pestsituatie, is het van belang om hier direct en adequaat op te handelen. Hoewel elke pestsituatie anders is en je die anders aan kunt pakken, biedt onderstaand stappenplan pesten houvast wanneer je er niet uitkomt of wanneer je twijfelt of je overal aan hebt gedacht.

De laatste jaren krijgen we regelmatig meldingen over pestgedrag binnen de vereniging en/of het handbalteam. Dit kan zowel online als offline plaatsvinden. Om sportverenigingen handvatten te geven is er een ‘pestprotocol’ ontwikkeld.

Het pestprotocol geeft achtergrondinformatie over wat pesten eigenlijk is, over een aanpak tegen pesten en over de begeleiding van de verschillende partijen die bij het pesten zijn betrokken. Het protocol helpt het onderwerp bespreekbaar maken en geeft invulling aan een pestbeleid binnen de vereniging.

De kleedkamer is een plek wat per definitie een veilige omgeving moet zijn. Daarom geldt het volgende omtrent wie er wel en niet in de kleedkamers mogen komen:

Algemeen

• Mensen die niets te maken hebben met een team hebben géén toegang tot de
  Dit geldt voor zowel volwassenen als kinderen maar ook voor spelers van andere teams.
• Het is niet toegestaan om foto’s of filmopnames te maken in de kleedkamer. Daarom is het gebruik van mobiele telefoons of andere media apparatuur met dat doel verboden in de kleedkamers.
• We hanteren het 4-ogen principe. Dit betekent dat er NOOIT slechts één volwassene alleen bij een jeugdteam in de kleedkamer mag zijn, maar dat er altijd minimaal twee volwassenen aanwezig moeten zijn.

Jeugdspelers

• Zowel meisjes als jongens moeten de mogelijkheid hebben om apart te douchen.
• Bij alle meisjes-teams komen er tijdens het omkleden en het douchen in géén geval mannen in de kleedkamer. Bij een meisjesteam met een mannelijke trainer/begeleider komt er altijd een vrouwelijke begeleider mee in de kleedkamer.
• Bij alle jongens-teams geldt het omgekeerde en komen er tijdens het omkleden en het douchen in géén geval dames in de kleedkamer. Bij jongensteams met een vrouwelijke trainer/begeleider komt er altijd een mannelijke begeleider mee in de kleedkamer.
• Vanaf de E-jeugd komen er geen ouders meer in de kleedkamer om kinderen te helpen met omkleden, verkleden en douchen. Dit geldt zowel voor, tijdens als na de wedstrijd. De
  coach/begeleider zullen hierbij, indien nog nodig, een helpende hand bieden.

Als NHV  staan we voor een sociaal veilige en inclusieve sport; sport waar iedereen zich thuis kan voelen, zichzelf kan zijn en waar geen ruimte is voor uitsluiting op welke grond dan ook. Daarom zet het NHV zich in om samen met sporters, trainers, bestuurders en andere betrokkenen een (LHBTIQ+) veilige en inclusieve sportomgeving te realiseren.

Iedere sporter moet kunnen sporten met respect, conform het gender of de sekse waarmee diegene zich identificeert – onafhankelijk van het geboortegeslacht en paspoortregistratie – en mag niet uitgesloten worden van het gebruik van kleed- en douchefaciliteiten.

Belangrijk hierbij is dat de uitvoering allemaal in overleg gebeurt met de sporter (en/of ouders). Hoewel iedere casus anders zal zijn, geeft NOC*NSF richtlijnen die verenigingen kunnen volgen om sportdeelname van gender- en seksepersonen mogelijk en prettig te maken.

Handreiking gender- en sekse diverse personen
Gender- en seksediverse personen voelen zich aantoonbaar vaker niet thuis in de sport. Om dat te verbeteren, kunnen we nog veel stappen zetten, zowel in beleid als in de praktijk. De ‘Handreiking gender- en seksediverse personen’ gaat in op de drempels die gender- en seksediverse personen mogelijk ervaren binnen de sport en hoe sportbonden, -clubs, professionals en vrijwilligers deze kunnen wegnemen. Vaak maken kleine, praktische ingrepen al een verschil.

Meisjes/vrouwen die zich een jongen/man voelen en jongens/mannen die een meisje/vrouw willen zijn: in de sport komen deze spelers soms in de problemen als ze een verandering ondergaan naar het andere geslacht. ‘Wanneer kan ik in een jongensteam spelen als ik van een meisje een jongen wordt?’ ‘Hoe doe je dat in de kleedkamer en met douchen?’ ‘Wie vertel je het en wanneer?’ Zomaar een aantal voorbeelden van vragen die het NHV krijgt.

Bij het NHV worden deze vragen en ondersteuning opgepakt door Henne van Es, medewerker Veilig Sportklimaat. is er voor de spelers/speelsters, ouders, maar ook voor de verenigingen bij vragen. Ook voor het aanvragen van een ander speelrecht kun je bij haar terecht.

Het is goed om te weten dat op de Nederlandse sportvelden al een redelijk groot aantal transgender spelers en speelsters rondloopt. Zit je met vragen, stel ze dan. Je bent zeker niet de eerste. Ook wanneer je nog opmerkingen en/of aanvullingen hebt ten aanzien van het advies, horen wij het graag.

Henne is bereikbaar via h.van.es@handbal.nl en +31 (0)6 12723440.